Kral (Hz) Süleyman'ın Dilemması (Bilgiyi Yorumlama ve Manipüle Etme)

İki kadın aralarındaki anlaşmazlık nedeniyle Kral Süleyman'ın huzuruna çıkarlar. Konu bir çocuğun annesi olduklarını iddia etmekte olmalarıdır. Öykü, İncil, Krallar 1 bölümde şöyle anlatılır:

" Ardından Kral dedi ki, "bana bir kılıç verin" bir kılıç getirip Krala verdiler. Şöyle emretti. "Çocuğu canlı canlı ortadan ikiye kesip, bir yarısını bir kadına, diğer yarısını diğer kadına verin. İçi, hala hayatta olan oğluna duyduğu şefkatle dolu olan kadın, "lütfen Kral Hazretleri, çocuğu canına kıymadan Ona verin! Yeter ki öldürmeyin!" Ama öbür kadın dedi ki, "Madem çocuğu sen de ben de alamıyoruz. İkiye bölelim daha iyi." Kral kararını açıkladı: "Çocuğu sağ olarak ilk kadına verin. Sakın öldürmeyin, annesi o kadındır." Bütün İsrail Kralın hükmünü öğrenince, Krala besledikleri hayranlık bir kat daha büyüdü, çünkü Tanrıdan aldığı bilgelikle adalet dağıtıyordu.

Ne yazık ki, strateji uzmanları hiçbir güzel öyküyü kendi orijinal haline bırakamazlar. Eğer diğer hilekar kadın daha stratejik düşünebilseydi, acaba Kralın taktiği yine de işe yarayacak mıydı?

İkinci kadın stratejik bir hata yaptı. Onu gerçek anneden ayırd eden şey, çocuğu ortadan ikiye bölme fikrini destekleme hatasıydı. Stratejik açıdan, ilk kadının sözlerini aynen tekrarlaması gerekirdi; İki kadın da aynı şeyi söyleseydi, Kral hangisinin gerçek anne olduğunu anlayamazdı.

Aslında Krala bilge değil şanslı demek daha doğru olur; izlediği stratejinin işe yaraması ikinci kadının yanlışından ötürüydü. İlahi bilgelikle kadının bu cevabı vereceğini bildiğini ve bu nedenle böyle davrandığını düşünürsek sorun yok, ancak gerçek hayatta buna benzer bir durumla karşılaştığımızda bize bu tür bir vahiy gelmeyeceği için, başka bir strateji uygulamamız gerekir

Kral Süleyman'ın karşılaştığı türden problemler, pek çok stratejik etkileşimde görülebilir. Bazı oyuncular hepsini etkileyecek sonuçlara yol açan birşey hakkında diğerlerinden daha fazla bilgiye sahip olabilirler. Daha fazla bilgiye sahip olanlar, bilgilerini gizlemeye özen gösterirler (sahtekar anne gibi); bazıları gerçeğin ortaya çıkması için kararlıdır. Daha az şey bilenler ise (Kral Süleyman gibi) genelde bu bilgiyi onlardan doğru bir şekilde almaya isteklidir.

Oyun kuramcıları, yaptıkları incelemelerde Kral dan çok daha fazla bilgelik taslayarak (!) bu amaca hizmet eden bir çok aracı incelemişler. Sonuçlara bakarsak;

Bu gibi durumları açıklayan genel bir düşünce var: Eylemler sözcüklerden daha fazla şey açıklar. Oyuncular başka bir oyuncunun yaptıklarını gözlemelidir, söylediklerini değil. Her oyuncu, karşı taraftaki oyuncunun aynı anlayışla kendi eylemlerini yorumlayacağını bilerek, bilginin içeriğini değiştirecek şekilde eylemlerini manipüle etmeye çaba gösterir.

Başkalarının gözlemlerini manipüle etmeyi amaçlayan davranış manipülasyonu ve başkalarının bizim gözlemlerimizi manipüle etme çabalarını görme şeklindeki bu oyunlar hayatımız boyunca devam eder durur. Eğer siz kendi yüzünüzün yani eylemlerinizin bu şekilde yorumlandığının farkında değilseniz, çoğu zaman kendi aleyhinize olacak bir davranış tarzını benimsemek hatasına düşebilirsiniz.

Özel bir bilgiye sahip stratejik oyuncular, diğerleri bu bilgiye eriştikleri zaman zarar görecekleri endişesiyle, bunu gizlemeye çalışırlar ve doğru yorumlandığında kendi menfaatlerine yarayacak bilgiyi vermek için çaba harcarlar. Davranışlarının, tıpkı yüzleri gibi, çevreye ve diğer oyunculara bilgi sızdırdığını bilirler. Bu yüzden kendi lehlerine olacak bilgi vermeyi tercih ederler; bu tür stratejilere "işaret (sinyal) verme stratejisi" denir. Bu kişiler kendi aleyhlerine olacak bilgi sızıntılarını ise minimum düzeye indirecek şekilde hareket ederle. Buna da "işaret (sinyal) karıştırma stratejisi" denir.

Kişisel özellikleriniz, (yetenekleriniz, tercihleriniz, niyetleriniz) sizin sahip olduğunuz ancak diğerlerinin sahip olmadığı önemli bilgilerdir. Bunları gözlemleyemezler ama siz onlara davranışlarınızla güvenilir bilgiler verirsiniz. Davranışlarınız karakteriniz hakkında ipuçları sunar. Bunu anladığınızda artık her yerde bir takım işaretler görmeye başlarsınız ve bundan böyle kendi eylemlerinizin barındırabileceği işaretler göndermeye özen gösterirsiniz.

Dürüstlüğün erdem olduğu unutulmadan, çevrenize doğru bilgiyi, doğru davranışlarla göndermeniz uzun vadeli güvene dayalı ilişkiler tesis etmek için kullanmanız gereken en doğru yöntemdir. Bu sizi hem iş hayatında, hem de özel hayatınızda başarıya götürecek en güçlü araçlardan biridir.

#Manipüleetmek #strateji #Stratejikdüşünce