Kirpi Konsepti (3 Çemberde Sadelik)

Isaiah Berlin, ünlü denemesi Kirpi ve Tilki'de, eski Yunan mesellerine dayanarak insanları kirpilerle tilkiler diye ikiye ayırır: "Tilkinin bir sürü numarası vardır ama Kirpinin bir tek büyük numarası vardır."

Tilki, karmaşık stratejiler geliştirerek kirpiye sinsice saldırılar düzenleyebilecek zeki bir hayvandır. Kirpinin yuvasının etrafında dolanıp durarak saldıracak en uygun hali kollar. Hızlıdır, güzeldir, parlaktır, ayağına çabuktur, beceriklidir. Yani kazanacağı kesin gibidir. Oysa kirpi neye benzediği belli olmayan, garip, çirkin bir yaratıktır. Bütün gün sallana sallana yemek arayıp yuvasını kollamaktan başka yapacak işi yoktur.

Tilki, izlerin kesiştiği yerde sessizce bekler. Kendi işinden başka birşeyle meşgul olmayan kirpi, yolda görünür. Hızla avına doğru fırlar Tilki. Tehlikeyi sezen kirpi ise hemen kapanıp her tarafından sivri oklarını çıkararak küçük bir top haline gelir. Tilki, bunu görünce canı yanacağını ve zarar veremeyeceğini anladığı için duraksar ve yeni oyunlar kurmak üzere ormana geri döner. Tilki ile kirpi arasında bu oyun her gün tekrarlanır ve tilki çok zeki olsa da (ki her gün aynı taktiği denemesi, zekasından şüphe etmek için bir argüman olarak kullanılabilir) bu oyunu hep kirpi kazanır.

Berlin, bu meselden insanları ikiye ayrıracak bir anlam çıkarır, Tilki aynı anda birçok şeyin peşindedir ve dünyayı tüm karmaşıklığı içinde algılar. Ona göre tilki; algılarını tek ve bütünlüklü bir vizyon geliştirecek şekilde birleştiremediği için, "dağınıktır ve aynı anda birçok kademede birden hareket geçer" Oysa kirpi, karmaşık dünyada (piyasada) dünyayı tek bir örgütleyici ilke, her şeye yön veren veren ve her şeyi birleştiren bir kavram etrafında ele alır. Dünya ne kadar karmaşık olursa olsun, tüm tehditleri ve açmazları basit fikirlere dönüştürür. Kirpi için kirpi fikriyle bağlantılı olmayan hiçbir şeyin anlamı yoktur.

Kirpi, aptal değildir, tam tersine derinlikli bir algılamanın ancak basitlik sayesinde olacağını kavramıştır. Hayır, kirpiler sadece basit şeyleri görebilen ahmaklar değildir. Sadece temel şeyleri algılayıp, diğer her şeyi boşverebilirler.

Basit anlatımıyla Kirpi Konsepti, aşağıdaki üç çemberin kesişme noktasının derin biçimde kavranmasından kaynaklanan basit ve berraklaşmış bir konsepttir.

1. Dünyada en iyi olduğunuz alan nedir? (ve eb az bunun kadar önemli olan konu, dünyanın en iyisi olamayacağınız alan nedir?) Bu ayırd edici standart, esas faaliyet alanı (core competence) yaklaşımının çok daha ötesine kadar gider. Yeterli olduğunuz bir alanın olması, o alanda dünyanın en iyis olduğunuz anlamına gelmez. hatta tam tersi, en iyisi olduğunuz alan, o ana dek hiç ilgilenmediğiniz alan olabilir.

2. Motorunuzu döndüren şey nedir? İyiden mükemmele dönüşmüş tüm şirketler, en etkin biçimde kalıcı ve güçlü nakit akışının nasıl sağlanacağına ilişkin derin bir öngörü sahibidirler. Bu öngörü, onların içine işlemiştir. Özel olarak keşfettikleri tek bir ölçüt, X başına kar, bu şirketlerin ekonomileri üzerinde en büyük etki yapan ölçüttür.

3. En derin tutkuyla neye bağlısınız? İyiden mükemmele dönüşen şirketler, tutkularını canlandıran alanlarda faaliyet göstermekten hoşlanırlar. buradaki ana fikir tutkuları yapay bir şekilde canladırmak değil, sizi tutkuyla dolduran şeyi keşfetmektir.

#tilkikirpikonsepti